فصل نامه‌ی انجمن علمی و آموزشی معلمان زبان و ادبیات فارسی
بخشی
از متن اصلی :
1-
اژدها
«در فارسی به صورت‌های اژدر، اژدرها ودر
عربی، تنّین و ثعبان به كار می‌رود. جانوری است اساطیری به شكل سوسماری عظیم و دارای
دو پر كه آتش از دهان می‌افكند و پاس گنج‌های زیرزمینی می‌داشته است. این جانور عظیم
و فراخ دهان و بسیار دندان و دراز بالا، در بسیاری از داستان‌های عامیانه به عنوان
مظهر شرّ حضور یافته و تقریباً در همه‌ی موارد، قهرمان داستان بر او پیروز می‌شود.
در اساطیر ایرانی، اهریمن پس از آن كه مدت هزار سال از بیم كیومرث یارای مخالفت با
اورمزد را نداشت، به تحرك «جه» دیو مؤنّث و نماینده‌ی زنان، بر اورمزد شورید و چون
اژدهایی از زمین برآمد و با تمامی دیوان به پیكار نور شتافت. در شاهنامه از نبرد قهرمانان
با اژدها به دفعات یاد شده است. «اژدهاك» یا اژدهای سه سرِ اوستا، كه همان ضحاك است،
با چهره‌ی بشری در شاهنامه تجلّی می‌كند. در شاهنامه موارد بسیاری هست كه در فش پهلوانان
اژدهافش تصویر شده‌اند».
«گشتاسب» در دیار روم اژدهایی را می‌كشد. یكی از این اژدهایان را «سام» در درّه‌ی «كشف» با
گرز از پای در می‌آورد. اردشیر بابكان «كرم هفتواد» را كه خود نوعی اژدهاست نابود می‌كند
و بهرام گور نیز دو بار بر اژدها پیروز می‌شود.
موضوع سومین خان رستم نابود ساختن یم اژدهای
سهمگین و آتشین دهان است:
«ز دشت اندر آمد یكی اژدها
كزو
پیل گفتی نیابد رها....
سوی رخش رخشنده بنهاد روی
دوان
اسپ شد سوی دیهیم جوی...
بزد تیغ و بنداخت از بر سرش
فرو
ریخت چون رود خون از برش...»
(شاهنامه 2/213 به بعد)
از ویژگی خارق‌العاده‌ای كه این اژدهایان
دارند، نیروی تكلم آنان است؛ به طوری كه در خان سوم یك حالت مناظره مانند بین اژدها
و رستم پدید می‌آید و رجز خوانی مختصری قبل از مبارزه از جانبین سر می‌زند.
از دیگر صحنه‌های جذابی كه در شاهنامه
«اژدها» وارد عرصه‌ی ناورد می‌شود، در سومین خان از هفت خان اسفندیار است. پهلوان به
دین و رویین تن شاهنامه بعد از این كه در خان اول و دوم بر گرگان و شیران چیره می‌شود،
در مورد خان سوم از «گرگسار» بداندیش سؤال می‌كند. او در
جواب اسفندیار می‌گوید:
«یكی اژدها پشت آید دژم
ج كه
ماهی برآرد ز دریا به دم
همی آتش افروزد از كام اوی
یكی
كوه خار است اندام اوی»
(شاهنامه 6/978 به بعد)
این فایل به
همراه چکیدهمتن
اصلیو منابع تحقیق با فرمتword در اختیار شما قرار می‌گیرد
تعداد صفحات : 85